CB cóc ( Bộ ngắt mạch ) là một thiết bị điện tử quan trọng, được sử dụng để ngắt kết nối mạch điện khi có sự cố xảy ra, như chập điện, quá tải hoặc ngắn mạch. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn về các đặc điểm, nguyên lý hoạt động, phân loại, cách lắp đặt, cách kiểm tra và bảo dưỡng CB cóc

       Nếu bạn đang tìm kiếm một thiết bị bảo vệ an toàn cho hệ thống điện trong nhà bạn, bạn không thể bỏ qua CB cóc. CB cóc là viết tắt của cầu dao tự động ngắt mạch, một loại dụng cụ điện thông minh và hiện đại. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn về CB cóc là gì, công dụng và lợi ích của nó, cũng như cách chọn mua CB cóc chất lượng cao.

CB cóc là gì?

        CB cóc hay còn gọi là bộ ngắt mạch ( viết tắt từ tiếng anh Circle Breaker ). Về nguyên tắc CB cóc là một thiết bị đóng cắt ( aptomat ) được sử dụng để bảo vệ hệ thống điện khỏi các hiện tượng quá tải, ngắn mạch hay sụt áp của mạch điện. CB cóc có thể phát hiện được dòng điện chạy qua nó và so sánh với giá trị cài đặt trước đó. Nếu dòng điện vượt quá giá trị cài đặt, CB cóc sẽ ngắt mạch để bảo vệ các thiết bị điện và người sử dụng.

       Theo một số nguồn, tên gọi CB cóc có nguồn gốc từ tiếng Nga, là phiên âm của từ “короткое замыкание” (korotkoye zamykaniye), có nghĩa là ngắn mạch. Từ này được viết tắt là КЗ (KZ), và khi phát âm giống như “cóc”. Do đó, người ta gọi CB có chức năng ngắt mạch khi ngắn mạch là CB cóc ngoài ra CB cóc được gọi là cóc vì hình dạng của nó giống như một con cóc. CB cóc thường được lắp đặt trong tủ điện hoặc hộp điện, và được kết nối với các mạch điện trong nhà. CB cóc thường được sử dụng cho hệ điện lưới 1 pha 1 nguội – 1P1N. CB cóc có nhiều loại khác nhau, phù hợp với các mức dòng điện khác nhau, từ 6A đến 40A.

       CB cóc thường được sử dụng trong điện dân dụng, gia đình, với dòng cắt định mức thấp (100A/10kA). CB cóc có thể được phân loại theo số pha (1P, 2P, 3P, 4P), theo dòng định mức (6A, 10A, 16A, 20A, 25A, 32A, 40A, 50A, 63A, 80A, 100A) và theo đặc tính bảo vệ (B, C, D).

>> Xem thêm: ELCB là gì ? Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng.

Cấu tạo của CB cóc

CB cóc được cấu tạo bởi các bộ phận sau:

      - Tiếp điểm: Là bộ phận dẫn điện, có chức năng kết nối hoặc ngắt kết nối mạch điện. CB cóc thường có 2 hoặc 3 cấp tiếp điểm, gồm tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và hồ dập quang. Tiếp điểm chính là bộ phận chịu dòng điện lớn, tiếp điểm phụ là bộ phận hỗ trợ cho tiếp điểm chính, và hồ dập quang là bộ phận tạo ra tia lửa khi ngắt mạch.

      - Hồ dập quang điện: Là bộ phận dùng để tạo ra tín hiệu dập quang khi có sự cố xảy ra. Tín hiệu dập quang được dùng để kích hoạt cơ cấu truyền động cắt CB hoặc các thiết bị bảo vệ khác.

      - Cơ cấu truyền động cắt CB: Là bộ phận dùng để cắt mạch điện khi có sự cố xảy ra. Cơ cấu truyền động cắt CB có thể được kích hoạt bằng tay hoặc tự động bằng tín hiệu dập quang hoặc tín hiệu từ các thiết bị bảo vệ khác.

      - Móc bảo vệ: Là bộ phận dùng để bảo vệ CB khỏi các tác động bên ngoài, như va đập, rung động, ẩm ướt, bụi bẩn, nhiệt độ cao, v.v. Móc bảo vệ thường được làm bằng kim loại hoặc nhựa, có hình dạng như một cái nón che phủ CB.

Đặc điểm của bộ ngắt mạch CB cóc

      - Chức năng đóng cắt: Bộ ngắt mạch có thể đóng hoặc cắt mạch điện theo ý muốn của người sử dụng, để bật hoặc tắt các thiết bị điện.

      - Chức năng bảo vệ: Bộ ngắt mạch có thể phát hiện và cắt đứt dòng điện khi có sự cố xảy ra, như chập điện, quá tải hoặc ngắn mạch. Bộ ngắt mạch có thể bảo vệ các thiết bị điện khác trong hệ thống, cũng như ngăn chặn nguy cơ hỏa hoạn do lỗi điện.

Phân loại của bộ ngắt mạch CB cóc

Bộ ngắt mạch có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như:

       - Theo kiểu công tác: Có hai kiểu công tác chính là kiểu công tác khí (air-break) và kiểu công tác dầu (oil-break). Kiểu công tác khí sử dụng không khí làm phương tiện để cách ly các tiếp điểm khi cắt đứt dòng điện. Kiểu công tác dầu sử dụng dầu làm phương tiện để cách ly và làm mát các tiếp điểm khi cắt đứt dòng điện.

       - Theo cấp điện áp: Có ba cấp điện áp chính là cấp điện áp thấp (low voltage), cấp điện áp trung bình (medium voltage) và cấp điện áp cao (high voltage). Cấp điện áp thấp là dưới 1 kV, cấp điện áp trung bình là từ 1 kV đến 35 kV, và cấp điện áp cao là trên 35 kV.

      - Theo dòng cắt: Có hai dòng cắt chính là dòng cắt định mức (rated breaking current) và dòng cắt tối đa (maximum breaking current). Dòng cắt định mức là dòng điện mà bộ ngắt mạch có thể cắt được nhiều lần mà không bị hư hỏng. Dòng cắt tối đa là dòng điện lớn nhất mà bộ ngắt mạch có thể cắt được một lần mà không bị hư hỏng.

Nguyên lý hoạt động của bộ ngắt mạch ( CB cóc )

CB cóc hoạt động dựa trên hai nguyên lý là:

      - Nguyên lý nhiệt: Khi dòng điện qua bộ ngắt mạch vượt quá giới hạn cho phép, nhiệt lượng sinh ra sẽ làm biến dạng một thanh kim loại cong (bimetal) trong bộ ngắt mạch. Thanh kim loại cong này sẽ kéo theo một chốt giải phóng, làm cho công tắc được mở ra và cắt đứt dòng điện. Đây là cơ chế bảo vệ khi có quá tải.

      - Nguyên lý từ: Khi dòng điện qua bộ ngắt mạch quá cao, từ trường sinh ra sẽ làm hút một trục sắt trong bộ ngắt mạch. Trục sắt này sẽ đẩy theo một chốt giải phóng, làm cho công tắc được mở ra và cắt đứt dòng điện. Đây là cơ chế bảo vệ khi có ngắn mạch.

Tại sao nên lắp CB vào hệ thống điện nhà bạn?

Lắp đặt CB vào hệ thống điện nhà bạn mang lại nhiều lợi ích sau:

       - Bảo vệ các thiết bị điện: Khi xảy ra quá tải hoặc ngắn mạch, CB cóc sẽ ngắt mạch kịp thời, tránh gây hư hỏng cho các thiết bị điện như máy giặt, tủ lạnh, máy tính, đèn chiếu sáng, vv.

       - Bảo vệ người sử dụng: Khi xảy ra quá tải hoặc ngắn mạch, CB cóc sẽ ngăn chặn dòng điện chạy qua các dây dẫn hoặc các vật dẫn điện khác, tránh gây chấn thương hoặc giật điện cho người sử dụng.

       - Tiết kiệm điện năng: Khi không cần sử dụng các thiết bị điện, bạn có thể tắt CB cóc để ngắt mạch, giảm lượng điện tiêu thụ và tiết kiệm chi phí.

Cách lắp đặt CB cóc

        Các bước lắp CB cóc không quá phức tạp nhưng cần thực hiện đúng quy trình để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Bước 1: Trước khi lắp CB cóc, bạn cần tắt nguồn điện chính và kiểm tra hệ thống điện có bị ngắn mạch hay không.

Bước 2: Sau đó, bạn cần bắt vít CB cóc vào vị trí thích hợp trên tủ điện hoặc bảng điện. Bạn nên chọn CB cóc có kích thước phù hợp với tủ điện và có nắp đậy để bảo vệ CB cóc khỏi bụi bẩn và ẩm ướt.

Bước 3: Tiếp theo, bạn cần đấu dây điện vào CB cóc theo sơ đồ sau:

- Dây nóng (màu đỏ hoặc đen): Đấu với cọc L ở phía trên của CB cóc. Dây nóng là dây cấp nguồn AC cho CB cóc.

- Dây nguội (màu xanh hoặc trắng): Đấu với cọc N ở phía dưới của CB cóc. Dây nguội là dây kết nối CB cóc với mặt đất.

- Dây phụ tải (màu vàng hoặc xanh lá cây): Đấu với các cọc load ở hai bên của CB cóc. Dây phụ tải là dây kết nối CB cóc với các thiết bị sử dụng điện.

Bước 4: Cuối cùng, bạn cần kiểm tra lại các kết nối và đóng nắp đậy của CB cóc. Bạn có thể bật nguồn điện và kiểm tra hoạt động của CB cóc

Cách kiểm tra và bảo dưỡng CB cóc

        CB cóc phải được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hoạt động tốt và an toàn. Các việc kiểm tra và bảo dưỡng bao gồm:

- Kiểm tra vệ sinh, sạch sẽ của bộ ngắt mạch, loại bỏ bụi bẩn, rỉ sét, dầu nhớt.

- Kiểm tra tình trạng của các tiếp điểm, thanh kim loại cong, trục sắt, chốt giải phóng, công tắc, ốc vít, khớp nối.

- Kiểm tra hoạt động của CB cóc, xem có đóng cắt được hay không, có phát hiện và cắt đứt được sự cố hay không.

- Kiểm tra giá trị của dòng điện định mức, dòng điện tối đa, thời gian cắt của CB cóc.

- Thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận hư hỏng hoặc không hoạt động tốt.

Cách chọn mua CB cóc chất lượng cao

       Để chọn mua CB cóc chất lượng cao, bạn cần lưu ý các yếu tố sau:

       - Chọn CB cóc phù hợp với cường độ dòng điện của các mạch điện trong nhà bạn. Bạn cần tính toán trước cường độ dòng điện lớn nhất sẽ chạy qua CB khi xảy ra sự cố, để từ đó lựa chọn loại CB cóc có giá trị cài đặt phù hợp.

       - Chọn CB cóc của các thương hiệu uy tín và chất lượng cao. Trên thị trường hiện nay, có nhiều loại CB cóc kém chất lượng, không đảm bảo an toàn và bền bỉ. Bạn nên chọn CB cóc của các thương hiệu nổi tiếng và có chứng nhận chất lượng, như Panasonic, Schneider, LS, Sino, MPE, vv.

      - Chọn CB cóc có thiết kế đẹp và phù hợp với không gian nhà bạn. CB cóc không chỉ là một thiết bị bảo vệ, mà còn là một phần trang trí cho tủ điện hoặc hộp điện. Bạn nên chọn CB cóc có màu sắc và hình dạng hài hòa với không gian nhà bạn.

      Nếu bạn đang tìm kiếm CB cóc chất lượng cao, bạn có thể tham khảo các mẫu CB cóc Panasonic hiện được phân phối rộng rãi tại Điện Năng Đồng Nai đại lý chuyên cung cấp các sản phẩm điện dân dụng và điện công nghiệp  trên toàn quốc. CB cóc Panasonic có độ bền cao, an toàn và tiết kiệm điện năng. Bạn có thể lựa chọn CB cóc Panasonic các loại từ 6A đến 40A, phù hợp với nhu cầu của bạn.

      Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về CB cóc là gì, công dụng và lợi ích của nó, cũng như cách chọn mua CB cóc chất lượng cao. Hãy lắp đặt CB cóc ngay hôm nay để bảo vệ hệ thống điện nhà bạn một cách hiệu quả nhất.